Լեոնիդ Սարվարեան
Մայրերը հանկարծամահ չեն լինում:
Մայրերը հալվում են անտեսանելի, չզգացվող, բարկ, բայց մարմանդ թվացող կրակի պես վշտերից: Նրանք ժպտում են, մեզ գրկում, գոտեպնդում, և մենք չենք էլ նկատում, որ նրանք ճարճատելով են լուսավորում, ջերմացնում, հալվում, վերջանում: Իսկ զավակները սիրելով, նրանց պաշտելու չափ սիրելով են դաժանանու ու հալվելու այդ ակնթարթներն ստեղծում:
Ուսուցչուհի էր մայրս:
Ես ութ-ինը տարեկան էի: Մտա ուսուցչանոց, որ կավիճ տանեմ դասարան:
-Քի՞թդ ինչու է սևացել, – հարցրեց մայրս, ինձ մոտ քաշեց, գրպանից հանեց թաշկինակը, թքոտեց և ուզեց մաքրել:
Մայրս շատ էր ծխում: Չսիրեցի, մի տեսակ զզվեցի թաց թաշկինակի հոտից:
Չե՜մ ուզում, չե՜մ ուզում դու անես, – ասացի, – վատ հոտ է տալիս:
Այնտեղ էր թվաբանության երիտասարդ, գեղեցիկ մեր ուսուցչուհին:
-Թող ես սրբեմ,- ասաց նա:
Չառարկեցի:
Բռնեց թևիցս, գրեթե գրկեց ինձ, թկոտեց թաշկինակն ու քսեց քթիս:
Չզզվեցի:
Նրա հոտը, մեղմ ժպիտե շատ դուրեկան էին. Ես ցանկացա՝ երկար տևի մաքրելը:
-Հիմա մաքուր տղա դարձար: -Նա համբուրեց այտս ու քնքշօրեն խփեց ազդրիս: – Վերցրու կավիճն ու գնա դասարան:
Մայրս անտարբեր ժպտում էր, բայց ես որսացի նրա աչքերի տխրությունը: Նա շատ խոր ներս քաշեց ծխախոտի ծուխը:
Այդ պահին մայրս մի քիչ չմեռա՞վ:
Մի քիչ մեռնե՞լ կը լինի:
Ուզեցի լալ:
Վազեցի դասարան: Մտածեցի չմտածել, ուզեցի չմտածել: Ինձ թվաց կը մոռանամ մորս տխրած աչքերը: Բայց ուզում էի լալ:
Հետո արդեն, երբ մայրս գրկում էր ինձ, կարծես վախենում էր տա՜ք, տա՜ք, շատ ամուր, դեմքս թքոտելով համբուրել:
Ինձ միշտ թվում էր՝ Նա այնպես որ սիրտն է ուզում, սրտի խորքից չի համբուրում ինձ, վախենում է՝ հեռու քաշեմ դեմքս, կրկնեմ դաժանագույն խոսքս…
Մայրս արդեն չկա:
Հիմա նա չի կարող տխրել, չի’ կարող ինձ համբուրել ցանկանալ, չի’ կարող հիշել:
Ե’ս եմ, որ սա չեմ մոռանում:
Ես ուզում եմ լալ…
Մայրերը հանկարծամահ չեն լինում…
Մայրերը մեռնում են շա՜տ դանդաղ…
Ես լալի’ս եմ…
1988թ. սեպտ. 8
Թեհրան